Pauliens blog
Bijstand…. gift of gif?

foto handen in het haar 500 x 750
Gesprekken uit de praktijk met leiders en lijders


Ze mailt me zondag dat er maandag een uitzending is over de zoektocht van ouderen naar en de uiteindelijke kans op werk. Een dame van 60 jaar. Als ze binnen afzienbare tijd geen baan vindt is de bijstand voor haar werkelijkheid. Na een faillissement was ze haar baan kwijt, ze heeft meer dan 30 jaar bij dezelfde drukker gewerkt. Ze geeft aan dat ze denkt niet vrolijk te worden van de uitzending.  In de gesprekken heeft ze regelmatig aangegeven bang te zijn voor de bijstand. Ook omdat haar man, die een beperkt aantal uren werkt ‘mee de bijstand in gaat’.
Stel dat ze een kleine baan vindt, ze mag tot een bepaald bedrag bijverdienen … dan komen de zorgelijke verhalen. Over ‘heb ik alles wel goed opgegeven, aangegeven, ingevuld’? Wat als ik iets te veel verdien? (Een vriendin van haar kreeg een financieel cadeautje van haar werkgever. Ze moest ineens toeslagen terugbetalen, wat haar veel geld en tranen heeft gekost). Wat doe ik met de voorstellen voor werk die totaal niet passen? Die eeuwige druk van het solliciteren wordt als zo beledigend en onrechtvaardig ervaren. Ze laat me haar map zien met achter elke brief of email de ‘nee’s’ die ze krijgt.

Wat er over te vragen en te zeggen valt


Ze had voor meer dan 100% gelijk. Er niet vrolijk van worden is een understatement. We leven toch in een geciviliseerd land. Wat gebeurt er met bepaalde mensen als ze de politiek ingaan? Op ministerieel niveau bezig zijn, is toch wel meer dan een ‘vooropleiding’ voor een goed betaalde baan in het bedrijfsleven (Ewald Engelen). Ouder dan 60, dan heb je nog 3% kans op een volledige baan, bij ouder dan 55 is dit 10 %. Maar waarom moeten UWV-trainingen dan nog verplicht worden gevolgd? De rekenkamer geeft aan dat van de trainingen van het UWV het nut, de noodzaak en het effect niet kon worden aangetoond. Wat maakt dat bij het UWV (Tof Thissen) gewezen wordt naar de politiek als Antoinette Hertsenberg vraagt hoe het een en ander mogelijk is. Gisteravond was ik bij een  workshop (vanuit Raboud Reflects) van filosoof Stefan Schevelier ‘Blij zijn met je baan. Hoe doe je dat?’ We hebben samen gefilosofeerd over de vragen: waarom werk je?  en wat maakt dat je blij wordt van je werk? Er kwam ook aan de orde in hoeverre vrijheid in je werk van belang is om blij te worden van je werk. In hoeverre ben je vrij en word je blij van het uit moeten uitvoeren van ‘bijstandsregels’?

Er zijn schattingen dat de begeleiding en support per werkzoekende gemiddeld tussen de 30.000 en 40.000 euro’s per jaar kosten. Rutger Bregman geeft aan ‘laten we dit aan die mensen uitkeren’. Volgens hem zijn 90% van de wetten gebaseerd op oude ideeën: van gratis geld wordt je lui, mensen frauderen, ze zijn intrinsiek lui. Dit houdt mensen vast aan de onderkant.

Annemarie van Gaal praat duidelijk vanuit de dagelijkse praktijk. Ze pleit geëmotioneerd voor een ander systeem. Als je in het bureaucratisch systeem van de bijstand - afvinken, protocollen en niet kijken naar de mens - zit, kom je er niet meer uit.

Ton Wilthagen: de arbeidsmarkt is veranderd, de kans op een volledige vaste baan is beduidend kleiner geworden. Als je als 50-plusser je werk kwijt raakt dan is het moeilijk terug te keren in de arbeidsmarkt.

Er wordt de laatste tijd veel gesproken over duurzame inzetbaarheid. Daarbij wordt dan ook gesproken over verantwoordelijkheid voor je eigen loopbaan, werk enz. Zelfsturende team, integriteit, transparantie, eigenwaarde, samenwerken, zinvol werk, vrijheid, kernkwaliteiten in kunnen zetten enz. enz. Hoe is dit voor diegenen die betrokken zijn de wet- en regelgeving rondom bijstand en werk zoeken? Zal dit voor de 50-plusser die nu in de bijstand zit ooit nog werkelijkheid  worden in betaald werk?

Tips

  1. Als je in Den Haag aan de touwtjes trekt, kijk dan eens ECHT wat jouw maatregelen voor de betreffende persoon, het betreffende gezin betekent. Doe het eens een maand zelf.
  2. Luister naar het verhaal van de werkzoekende en luister dan zonder de oude vooroordelen, zonder te vergelijken en direct adviezen te geven. Laat dit verhaal ook op gevoelsniveau binnenkomen.
  3. Neem in Den Haag de uitkomsten van het experiment in Finland m.b.t. basisinkomen serieus. Als het daar werkt, kan het ook in Nederland werken.
  4. Is het jouw taak om bepaalde regels uit te voeren, durf je dan te verdiepen in de gevolgen van jouw actie en ga hierover in dialoog met je collega’s, met je leidinggevende. Willen jullie ECHT zo werken en omgaan met mensen? Wil je er aan meewerken wat Gerard en vele anderen overkwam?
  5. Werkgevers realiseer je wat de gevolgen van een gif(t) kunnen zijn!